Türkiye’deki şirketlerin aktif büyüklüğü 8,6 trilyon lira

Türkiye’deki firmaların bilançolarına göre toplam aktif büyüklükleri geçen yıl 8 trilyon 591 milyar 115 milyon lira olarak hesaplandı. Kapsamı genişletilen sektör bilançoları ilk kez idari kayıtlara dayalı olarak 2009-2019 yılları için üretildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılı sektör bilançoları raporuna göre, firma sayısının sektörlere göre dağılımında toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü 225 bin 790 ile en başta yer aldı.

İmalat sektörünün payı yüzde 15,8 olarak gerçekleşti. Bu sektördeki alt sektörlerin toplam girişim sayısı içindeki payları açısından fabrikasyon metal ürünleri imalatı yüzde 12,3 ile ilk sırada bulunurken, bunu yüzde 11,3 ile gıda ürünleri imalatı, yüzde 9,3 ile giyim eşyalarının imalatı izledi.

İmalat dışı sektörlerde alt sektörlerin toplam girişim sayısı içindeki payında, toptan ticaret yüzde 17,8 ile ilk sırada yer alırken, ikamet amaçlı bina inşaatı yüzde 11,4 ve perakende ticaret yüzde 10,4 ile bu alt sektörü takip etti.

En büyük aktif büyüklük imalat sektöründe

Firmaların toplulaştırılmış bilançosuna göre, 2019’da toplam aktif büyüklüğü 8 trilyon 591 milyar 115 milyon lira, kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı ise 6 trilyon 115 milyar 484 milyon lira, öz kaynakların toplamı 2 trilyon 475 milyar 631 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

İmalat sektörü 2 trilyon 330 milyar 829 milyon lira aktif büyüklükle birinci olurken, ikinci sırayı 1 trilyon 809 milyar 262 milyon lira ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü aldı.

Öz kaynaklar bakımından imalat sektörü, 792 milyar 685 milyon lirayla ilk sırada yer aldı. Bu sektörü, 492 milyar 819 milyon lirayla toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü, 358 milyar 650 milyon lirayla da mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektörü takip etti.

İmalat sektörünün toplam aktif içindeki payı geçen yıl yüzde 27,1 ve öz kaynaklar içindeki payı yüzde 32 olarak gerçekleşti. 

İmalat sektörünün alt sektörlerinde gıda ürünleri imalatı, aktif içindeki payı yüzde 12,2, öz kaynak içindeki payı yüzde 12,3’le ilk sırada bulundu. Tekstil ürünleri imalatı yüzde 9,9, öz kaynak içindeki payı yüzde 10,2 ile ikinci, ana metal sanayi, aktif içindeki payı yüzde 9,4 öz kaynak içindeki payı yüzde 9,1 ile üçüncü oldu

İmalat dışı sektörlerin 2019’da toplam aktif içindeki payı yüzde 72,9 ve öz kaynaklar içindeki payı yüzde 68 olarak gerçekleşti.

Bunun alt sektörleri açısından değerlendirildiğinde, toptan ticaret sektörü aktif içindeki payı yüzde 20,1 öz kaynaklar içindeki payı yüzde 21, bina inşaatı aktif içindeki payı yüzde 11,9 öz kaynaklar içindeki payı yüzde 8,3, idare merkezi faaliyetleri, idari danışmanlık faaliyetleri aktif içindeki payı yüzde 10,4, öz kaynaklar içindeki payı yüzde 19,1, elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı aktif içindeki payı yüzde 10, öz kaynaklar içindeki payı yüzde 8,9 olarak hesaplandı. 

Motorlu kara taşıtlar ve motosikletlerin onarımından en yüksek net satış geliri

Firmaların toplulaştırılmış gelir tablosu verisine göre geçen yıl toplam brüt satış 8 trilyon 164 milyar 86 milyon lira, net satışlar ise 7 trilyon 778 milyar 637 milyon lira oldu.

Yurt dışı satışlarda imalat sektörü 722 milyar 552 milyon lirayla ilk sırada yer aldı. Net satış gelirinde en fazla geliri 3 trilyon 289 milyar 112 milyon lirayla toptan ve perakende ticarette, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü elde etti.

En yüksek net kar imalat, en çok net zarar eğitim sektöründe

Sektörlerin toplulaştırılmış dönem net karı 2019’da 249 milyar 333 milyon lira oldu. 

İmalat sektörü 118 milyar 249 milyon lirayla en yüksek net kar elde eden sektör olarak belirlendi. Toptan ve perakende ticarette, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü ise 42 milyar 95 milyon lira, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektörü ise 21 milyar 10 milyon lira net kar elde etti.

Eğitim sektörü 1 milyar 402 milyon lira ve gayrimenkul sektörü 1 milyar 240 milyon lira net zararla geçen yılı tamamladı.

İmalat sektörünün 2019’da toplam dönem net karı içindeki payı yüzde 47,4 olarak gerçekleşti. Alt sektörler açısından toplam dönem net karı içinde gıda ürünleri imalatı yüzde 12,6, kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı yüzde 9,7 ve ana metal sanayi yüzde 8,5’le ilk üç sırayı aldı.

Toptan ve perakende ticarette motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü toplam dönem net karı içindeki payı geçen yıl yüzde 16,9 olarak kayıtlara geçti. Buradaki net kardan toptan ticaret, yüzde 77,1, perakende ticaret yüzde 16,5, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ise yüzde 6,4 pay aldı. 

İnşaat sektörü toplam dönem net karı içindeki payı 2019 yılı için yüzde 7,3 oldu. İnşaat sektöründe alt sektörlerin dönem net karı içindeki payları, bina dışı yapıların inşaatı yüzde 60,9, bina inşaatı yüzde 27,1 ve özel inşaat faaliyetleri yüzde 6,4 olarak gerçekleşti.

Yurt dışı satışlarda alt sektörlerde geçen yıl toptan ticaret yüzde 31,1 ile ilk sırada yer aldı. Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı yüzde 8,7, ana metal sanayi yüzde 6 ve hava yolu taşımacılığı yüzde 5,9’luk satışa sahip oldu.

Yurt içi satışlarda alt sektörlerde toptan ticaret yüzde 26,7 birinci olurken, perakende ticaret yüzde 8,8, elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim dağıtımı yüzde 4,9 ve gıda imalatı yüzde 4,1 ile bu sektörü izledi.

Kapsamdaki tüm firmaların dönem net karı 249 milyar 333 milyon lira, toplam faaliyet karı 442 milyar 997 milyon lira olarak gerçekleşti. 

Sektör bilançoları ilk kez idari kayıtlara dayalı olarak 2009-2019 yılları için üretildi

TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) ortak çalışması neticesinde sektör bilançoları daha kapsamlı bir biçimde yeniden kamuoyuna sunuldu.

En son 2016 yılında TCMB tarafından yapılan çalışmada anket yoluyla 8 bin 721 girişimin verileri derlenirken, idari kayıtlar üzerinden yapılan 2019 yılı çalışmasında ise bilanço esasına göre defter tutan 730 bin 221 girişimin kayıtları esas alındı.

Sektör Bilançoları Araştırması’nın mevcut kapsamı, TÜİK’in yayımladığı yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerinin ciro büyüklüğü ile kıyaslandığında yaklaşık olarak yüzde 86’lık bir temsil payına sahip firmalardan oluşuyor.

Dönem olarak 2009-2019 yıllarını kapsayan çalışmada, Gelir İdaresi Başkanlığınca derlenen gelir tablosu ve bilanço kayıtları, Sosyal Güvenlik Kurumunca sağlanan istihdam verisi ve Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi kayıtlarından derlenen kredi bakiyeleri kullanıldı.

Kaynak: AA